Habitamos un mundo de incertezas, de dúbidas e dun forte individualismo. Un mundo este no que se perden as formas sosegadas e o debate calmado, no que se homoxeneiza os pobos e se busca a aniquilación da cultura, lingua e tradicións propias. Fronte a esta barbarie, hoxe celebramos o Día da Poesía e apetéceme compartir con vós seis poemarios que me impulsan a frear o ritmo trepidante e a sentir, a crer nun futuro diferente. A pensar que a literatura (a poesía) é unha arma ateigada de futuro. Mais o proceso de amar a lírica non foi doado. Ata hai ben pouco tiña medo dela, de non comprendela, de que a súa mensaxe non chegase a min do mesmo xeito que a narrativa. Que errada estaba! Hai escasamente dous anos descubrín que a poesía sería o mellor método para botar fóra as preocupacións, para nomear o que non ten nome, para darlle voz a eses sentimentos que non ousaban saír do meu corazón, e para reivindicar outro xeito de ver o mundo, máis pousado e con tempo para gozar das pequenas cousas.
A semana pasada, mentres tentaba poñer orde nos meus andeis, tomei unha decisión: coller todos os libros de poesía e xuntalos nun estante co obxectivo de poder acceder rapidamente a eles nun momento de urxencia. Porque si, a poesía bebe de momentos de urxencia, nos que o corpo e a alma se distancian e nos que precisas versos que curen ou que te empuxen á acción. E cando os vin todos xuntos sentín a necesidade de elixir uns pouquiños para falarvos deles hoxe.
O primeiro poemario que collo é Nomes de fume, de Míriam Ferradáns. A el volvo cada pouco tempo nun afán de descubrir a beleza dos versos pequenos e contundentes. Ela fálanos da ausencia, da tribo, das aldeas e desas escenas nas que sabemos que pasa algo pero non ousamos explicalo. E ante os seus versos eu podo dicir, sen medo a equivocarme, que Míriam é das mellores poetas galegas da actualidade.
“Eu pronuncio nun cuarto desta casa
o teu nome de fume,
cada noite pronuncio o teu nome de fume
para que esteas presente”.
Soños. Arquivos. Cartas é o título dun poemario de María do Cebreiro no que nos fala do amor e, sobre todo, do desamor, das sensacións opostas que quedan no momento de romper unha relación. Uns versos escritos co corazón e cos que resulta moi doado identificarse.
“A xente fala de superar a dor pero ningunha dor verdadeira
se supera. Limítaste a enterrala e logo esperas a que floreza
como florece a flor branca das patacas”.
Descubro a Marcus Daniel Cabada en Metafísica da ausencia, no que recolle versos que nos levan directamente a pensar na miña querida Alejandra Pizarnik. Ademais contén unha reivindicación e un exercicio metaliterario que conseguen atrapar a miña atención, quizais porque o que máis adoro na vida é indagar no pensamento e no que leva aos autores/as a escribir.
“Mais eu (quen son eu?)
só prego manter que esa memoria me contemple
andando e desandando o verso
que os ancestros nos legaron. E saciar o tempo en tempo
/alleo”.
Outro dos que marcaron o meu amor pola poesía é Tripas, de Alberte Momán, unha edición bilingüe que nos leva a unha reflexión sobre o amor, o desamor, a dor máis física e incluso a morte. A portada, composta por unha manchea de mazás podrecidas no chan, lévanos a pensar directamente no mundo que perdemos a pasos axigantados. Neste libro, o autor ferrolán pensa moito sobre a función reivindicativa da poesía.
“Para que serve a poesía que non vai a ningures?
que fica prendida na voz primeira, sen traspasar
os seus muros de silencio e outras fronteiras? Existe
só para deixar un cadáver podrecendo na gorxa
obstaculizando a saída da voz que mingua”.
E aínda que a maioría da poesía que leo na actualidade está escrita en galego, o certo é que nos meus andeis sobresaen dous poemarios en castelán. O primeiro titúlase Almudena, e eríxese como un canto de amor de Luís García Montero á súa muller, Almudena Grandes. Uns versos de amor sincero, de loita e de moita complicidade que me ensinan a diario que o amor verdadeiro existe pero que hai poucas persoas que o entendan axeitadamente, libre de posesións e ateigado de liberdade.
“No existe libertad que no conozca,
ni humillación o miedo
a los que no me haya doblegado.
por eso sé de amor,
por eso no medito el cuerpo que te doy,
por eso cuido tanto las cosas que te digo”.
E por último, aínda que non menos importante, recoméndovos a lectura de La muerte de mi madre me hizo más libre, de Mari Luz Esteban. Unha lectura que doe a cada parágrafo, pero que contén a aprendizaxe propia dunha muller que comezou a ser outra cando morre a súa nai. Nestes versos dáse a paradoxa da vida contra a morte, do renacer mentres outra persoa esmorece. Escrito con moitísima consciencia feminista, os seus versos son como aguillóns.
“En ausencia de la madre, liberada ya de justificarse
ante ella, fue más libre.
Y ahora, en la cruda urdimbre de la añoranza y la
libertad, sabe que su madre la parió por segunda vez
el día de su muerte, y la obligó a mirar a su hijo”.
Agardo que vos gustase esta viaxe. E vós, sodes de ler poesía? Cales son os vosos títulos favoritos? Encantaríame coñecelos.
Lecturafilia 